పోతన భాగవత పద్యాలు - ఒక పరిశీలన
అమ్మలఁ గన్నయమ్మ ముగురమ్మల మూలపుటమ్మ చాలఁ బె
ద్దమ్మ సురారులమ్మకడు పాఱడిపుచ్చినయమ్మ దన్ను లో
నమ్మిన వేల్పుటమ్మలమనమ్ముల నుండెడియమ్మ దుర్గ మా
యమ్మ కృపాబ్ధి యిచ్చుత మహత్త్వకవిత్వపటుత్వసంపదల్.
పోతన భాగవతం ప్రార్థనా పూర్వకమైన పద్యాల్లో జగన్మాత గురించి ప్రధానంగా రెండు పద్యాలు ఉన్నాయి. ఆ రెండు పద్యాలూ జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తే ఒకే దేవిని ఉద్దేశించి రాసినవే అని తెలుస్తుంది.
తల్లులకు కన్నతల్లి. తిరునిన్ఱవూర్ అనే దివ్యదేశంలో లక్ష్మీ అమ్మవారి పేరు "నన్ను కన్న తల్లి"
భాగవతం ప్రకారం అయ్యవారు శ్రీమన్నారాయణుడు త్రిమూర్తులలకూ మూలమైన వాడు. అంటే బ్రహ్మకూ శివుడికి మూలం అయిన వాడు, తనకు తానే మూలం అయిన వాడు, అని అర్థం. తనకు తానే మూలం ఎలాగ అంటే, తన గురించి తెలుసుకోవడం మనకి తనవల్లే సాధ్యం కదా.
అలా అమ్మవారు లక్ష్మీ దేవి కూడా, మిగిలిన ఇద్దరు అమ్మలకీ అంటే సరస్వతికీ పార్వతికీ మూలం అయినది, తనకు తానే మూలం అయినది.
అందుకే ఆవిడ చాలా పెద్దమ్మ. రాక్షసులైన హిరణ్య కశిపు, మధువు, కైటభుడు, రావణుడు మొదలైన వారిని ఆవిడే స్వామిద్వారా సంహరింపచేసింది. అలాంటి అమ్మే మన విరోధులనుండి మనల్ని స్వామి ద్వారా రక్షిస్తుంది. దైత్యులు అరిషడ్ వర్గాలు.
తనని నమ్మిన సమస్త దేవతల మనసులోనూ ఉండి వారు మాయలో పడకుండా రక్షిస్తుంది. క్షేమానికి కారణం అవుతుంది. అలాంటి కరుణాసముద్ర ఆ దుర్గ మన మనసులో సద్బుద్ధి కలుగ చేసి భగవంతుడిని స్తుతించగలగడం అనే కలిమిని ఇచ్చుగాక!
ఇక్కడ దుర్గ అంటే "నవదుర్గామ్" అని అష్టోత్తరంలో అన్నట్టు హరికి పట్టపు రాణి అయిన మహాలక్ష్మి. భారతీ గిరిసుతలని చెలికత్తెలుగా కలిగినది.
అపుడే తర్వాతి పద్యంతో చక్కగా సమన్వయము అవుతుంది.
మాతః సమస్త జగతాం మధుకైటభారేః
వక్షో విహారిణి మనోహర దివ్యమూర్తే
శ్రీస్వామిని శ్రితజన ప్రియదాన శీలే
శ్రీవేంకటేశ దయితే తవ సుప్రభాతం.
మహామాయని కూడా దుర్గ అంటారు కదా, ఇక్కడ భగవంతుడికి సోదరిగా ఆవిర్భవించిన మహామాయ గురించి పోతన గారు చెప్పట్లేదా అనే సందేహం ఎవరికైనా కలగవచ్చు. అలా అయితే తర్వాతి పద్యంతో సమన్వయం కలగదు. ఒకసారి ఆ పద్యాన్ని చూద్దాం.
హరికిం బట్టపుదేవి పున్నెములప్రోవర్థంపుఁబెన్నిక్క చం
దురుతోఁబుట్టువు భారతీగిరిసుతల్ దోనాడు పూఁబోడి దా
మరలం దుండెడి ముద్దరాలు జగముల్ మన్నించు నిల్లాలు భా
సురతన్ లేములు వాపుతల్లి సిరియిచ్చున్ నిత్యకల్యాణముల్.
ముగురమ్మల మూలపుటమ్మ అమ్మలగన్న అమ్మ అలమేలు మంగమ్మ శ్రీహరికి పట్టపురాణి. పుణ్యాల రాశి. భగవంతుడిని తెలియజెప్పే గొప్ప అర్థం. క్షీర సాగర పుత్రికగా ఆవిర్భవించినపుడు చంద్రుడిని సోదరిగా కలిగినది. సరస్వతీ పార్వతులతో విలాసంగా ఆడుకొనేది. భగవంతుడి హృత్పద్మంలో అలాగే నేత్ర కమలాలలో చరణ కమలాలలో ఉండే ముగ్ధ. జగత్తులన్నీ గౌరవించే త్రైలోక్య కుటుంబిని. గొప్ప ప్రభావంతో మన కొరతలని పోగొట్టే తల్లి. అలాంటి శ్రీదేవి మనకి నిత్యమూ శుభాలని ఇచ్చుగాక!
మొదటి పద్యంలో సంపదని ఇచ్చేదీ, రెండవ పద్యంలో లేమిని పోగొట్టేదీ ఒకరే!
తవ సుప్రభాతమరవింద లోచనే
భవతు ప్రసన్న ముఖ చంద్రమండలే
విధిశంకరేంద్ర వనితాభిరర్చితే
వృషశైల నాథ దయితే దయానిధే.
